Gazetecilik neden yetmiyor, neden yetmez?Ümit Alan Birgün
Peki günümüzün yeni medya ortamında, felaket harici bir zamanda yapı denetimlerindeki ihmaller ve depreme karşı tedbirsizlikle ilgili haberler ne kadar dikkat çekebilir? Müteahhitlerin finanse ettiği medyayı zaten saymıyorum, sosyal medyada ya da bağımsız medyada, eğer yakınlarda bir deprem felaketi olmasa, deprem tehlikesiyle ilgili haberleri ne kadar gündemde tutabiliriz? Bu algoritmik rekabette, böyle bir haber sosyal medyada kaç dakika konuşulabilir? Örneğin; olası İstanbul depremiyle ilgili birçok haber, birçok program yapılıyor ama bunların hangisi, ne kadar gündemde kalabiliyor? Yine bu köşede değinmiştik, Don’t Look Up filmi bu açmazı iklim değişikliği sorununa alegori yaparak işlemişti. Giderek kısalan dikkat süremiz içinde biz buna ne kadar önem verebiliriz? Johann Hari’nin Çalınan Dikkat (Metis Yayınları, 2022) isimli kitabında referans verilen araştırmalar, ABD’de üniversite öğrencilerinin ortalama 65 saniyede bir meşgul oldukları şeyden başka bir şeye geçtiklerini gösteriyor. Tek bir şeye odaklanarak geçirdikleri sürenin ortalaması ise 19 saniye. Hadi onların başında kavak yelleri esiyor deseniz, ofiste çalışan yetişkinlerin tek bir işle ortalama ne kadar meşgul oldukları gözlendiğinde süre 3 dakika çıkmış. Bunun için kendimizi suçlayıp geçemeyiz, çünkü kullandığımız teknolojiler ve etrafımızdaki çeldiricilerin artışı buna neden oldu ve bireysel olarak mücadele etmek çok zor.
Yani yeni medya koşullarında gazeteci artık sadece sorunları işaret edip geri çekilmekle yetinemez. Bu sorunu çözüme kavuşturana kadar, çözüm yolları sunacak uzmanlara erişmek ve çözüm yollarını ayrıca haberleştirmek dahil pek çok şey artık gazeteciliğe dahil olmak zorunda. Bir haberin yolculuğunun artık sorunu işaret etmekle değil, sorunun çözüme kavuşmasıyla son bulduğunu düşünmeliyiz. Kuşkusuz bu da yetmeyecek, bu haberi yeterince dikkat çekici bir şekilde sunmak için yepyeni enstrümanlara ihtiyaç olacak. Yani öyle stüdyoda ya da sahada bir spiker ya da sunucunun “bildirildi, kaydedildi” tarzı sıkıcı haber metinleri okuyarak dikkat çekmesinin mümkün olmadığı bir dönemdeyiz.
